Geïnspireerd door de Polyvagaal Theorie
Naast TRE® biedt Praktijk-Unwind ook coaching aan, onder ander bij stress- en burn-out gerelateerde klachten. Deze kunnen indien gewenst met elkaar worden gecombineerd en vullen elkaar op een fijne manier aan. Stress gerelateerde klachten, overspanning en burn-out zijn in mijn ogen gezonde reacties op een ongezonde hoeveelheid stress in het lichaam-brein systeem.
Polyvagaal Theorie
Mijn visie op lichaamsgericht werken is onder andere gebaseerd op de kennis van de Polyvagaal Theorie, ontwikkeld door Stephen Porges https://www.stephenporges.com.
Kort samengevat gaat de polyvagaal theorie over sociale verbinding en de wetenschap van je veilig voelen. Het gaat over het vermogen van ons autonome zenuwstelsel (AZS) om ons te kunnen verbinden, te overleven en flexibel om te kunnen gaan met de situaties waar we in het dagelijks leven mee te maken krijgen. Ons AZS zendt en zoekt de hele dag door naar signalen van veiligheid en gevaar in en om ons heen en reageert hierop. Dit gaat voornamelijk onbewust, dus zonder gebruik te maken van ons denkende brein. Dit is precies de reden dat ik een lichaamsgerichte benadering zo belangrijk vind.
De staat van ons AZS, veilig, gemobiliseerd, geïmmobiliseerd of een mengvorm (zie onderstaande afbeelding van Stephen Porges), bepaalt door welke bril wij naar de werkelijkheid kijken; naar ons zelf, de wereld en onze relaties en bepaalt daarmee in belangrijke mate ons gedrag en hoe we ons voelen. “The state creates the story”.
Een gezond AZS beweegt gedurende de dag flexibel heen en weer tussen de verschillende staten. Als het AZS ontregelt raakt, bijvoorbeeld door traumatische ervaringen of langdurige stress, wordt het terug bewegen richting ontspanning lastig of zelfs onbereikbaar en ontstaan er op termijn vaak klachten op diverse leefgebieden. Met name op het gebied van onze gezondheid, zoals een hoge bloeddruk, verstoorde slaap, spijsvertering of ademhaling, (over)spanning en pijnklachten, overprikkeling, gevoelloosheid/depressieve klachten. Maar ook in gedrag en relaties; is het veilig om je te verbinden en kwetsbaar op te stellen? Of moet je jezelf beschermen door in de aanval te gaan, je terug te trekken of je aan te passen? Het zenuwstelsel reageert daarbij voortdurend op die van de mensen en de wereld om ons heen.
Hoe ik werk
Een van de opties is dat we tijdens de coaching sessies het eigen autonome systeem in kaart brengen. Hierdoor ontstaat meer inzicht in- en bewustzijn van wat je ervaart, van sensaties, responsen, gevoelens en gedachten. Dit helpt jouw grenzen beter te bewaken en bewuste keuzes maken in wat je nodig hebt.
Een groot goed van de Polyvagaal Theorie is dat het ‘onschuldigend’ werkt. Stephen Porges zegt: “There is no such thing as a bad respons, there are only adaptive responses”. Echter, dit betekent niet dat we niet verantwoordelijk zijn voor ons gedrag. Ik zie het zo: Als je begrijpt waarom je reageert zoals je reageert (door inzicht te krijgen in jouw autonome responsen en het bewust voelen/waarnemen van je lichaam) kun je met meer compassie kijken naar jezelf en je gedrag, en kun je bewust kiezen anders te handelen/reageren. Dit geeft je meer grip op jezelf.
We gaan op zoek naar een persoonlijke en op maat gemaakte aanpak om klachten te verminderen en te bewegen richting balans, veerkracht, welzijn en gezondheid. Als rode draad in de gesprekken gebruik ik een schema van Deb Dana om de werking van het autonome zenuwstelsel inzichtelijk te maken. Wat je fysiek ervaart, voelt, denkt en doet laat de dynamische staat van jouw zenuwstelsel zien, hoe het deze ervaringen interpreteert.
We gaan per straat van zijn kijken naar wat er gebeurt in jouw lichaam, welke gedachten je dan hebt, wat je doet of juist laat en hoe je de wereld om je heen ervaart. We kijken naar wat jouw triggers zijn voor elke staat waarin het zenuwstelsel kan verkeren. Daarbij maken we een overzicht van wat je kunt doen, zelf (zelfregulatie) en met behulp van anderen (coregulatie), om terug te keren naar een veilige, verbonden, ontspannen staat van zijn. Je kunt de kennis van-, en inzichten in dit behulpzame autonome systeem gebruiken om te herstellen en om te gaan met de uitdagingen die we in ons dagelijks leven tegen komen.
Veiligheid eerst
Met name als er sprake is van (complex) trauma of chronische stress is inzicht helpend maar niet voldoende. Het is dan vaak nodig, bijvoorbeeld voor we kunnen starten met TRE®, eerst aandacht te besteden aan het vergroten van het vermogen om op een veilig manier aanwezig te kunnen zijn in het hier en nu.
“Onze systemen zijn vooral gericht op het herkennen van gevaar. Wanneer je ook kenmerken van veiligheid kunt herkennen en kunt oproepen kan dat voor veerkracht zorgen” (Stephen Porges).
Als ik inschat dat het helen van onderliggende trauma’s onder deskundige begeleiding van een therapeut nodig is verwijs ik door.
Sinds maart 2020 ben ik gecertificeerd stress- en burn-out coach via het Europees Instituut (NOBCO geaccrediteerd).